Chatbot mới được hỗ trợ bởi AI có thể tạo ra các đoạn văn bản hoàn chỉnh là công cụ thú vị nhất trong số những công nghệ mới nổi thời gian gần đây. Tuy nhiên theo nhận định của các chuyên gia, ChatGPT sẽ sớm trở thành một công cụ tầm thường như Excel.
Mô hình xử lý ngôn ngữ ChatGPT ra mắt gây nhiều điều đáng kinh ngạc, sự thích thú và cả những điều lo lắng. Những người vui mừng là người nhận thấy một cỗ máy có thể hoàn thành một nhiệm vụ nào đó chỉ với một vài dòng văn bản. Những người lo lắng nhất là người có công việc hàng ngày liên quan đến việc chấm điểm các bài luận cho học sinh, bao gồm giáo viên ở nhiều cấp học khác nhau. Sự lo lắng cũng bắt đầu từ việc nó có khả năng thay thế vai trò viết lách của con người.
Theo giáo sư John Naughton tại Open University (Đại học Mở) của Anh, chia sẻ trên tờ The Guardian thì dù sự tồn tại của ChatGPT là thú vị, nhưng các phản ứng đi kèm lại không gây quá nhiều bất ngờ. Ông nói: “Chúng ta biết bất cứ điều gì trong lịch sử, đó là chúng ta thường đánh giá quá cao tác động ngắn hạn của các công nghệ truyền thông, trong khi đánh giá quá thấp những tác động lâu dài của chúng.Tương tự như vậy với báo in, phim ảnh, phát thanh, truyền hình và internet. Và tôi nghi ngờ rằng chúng ta cũng rơi vào vòng quay nhận thức như vậy”.
Tuy nhiên, trước khi báo động, bạn nên kiểm tra bản chất của con quái vật. Đó là thứ mà người ta gọi là Học máy, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đã được nâng cấp với giao diện đàm thoại. Mô hình cơ bản đã được đào tạo trên hàng trăm terabyte văn bản, hầu hết trong số đó có thể được lấy từ web, vì vậy bạn có thể nói rằng nó đã “đọc” (hoặc ít nhất là nhập) hầu hết mọi thứ đã từng được xuất bản trực tuyến. Do đó, ChatGPT khá thành thạo trong việc bắt chước ngôn ngữ của con người, một trong những lý do căn bản khiến nhiều người sa vào thuyết nhân hóa, tức là coi hệ thống giống con người hơn là giống máy móc. Do đó, cả những người rất thích thú với nó dường như tin rằng máy “có tri giác” theo một cách nào đó.
Liều thuốc giải tốt nhất cho xu hướng nhân hóa với các hệ thống như ChatGPT là nói về các mô hình ngôn ngữ lớn, một bài báo gần đây của học giả nổi tiếng về AI, Murray Shanahan viết trên arXiv. Theo đó, ông giải thích rằng LLM là mô hình toán học về phân phối thống kê của “tokens” (từ, phần của từ hoặc ký tự riêng lẻ bao gồm cả dấu chấm câu) trong một kho văn bản rộng lớn do con người tạo ra. Vì vậy, nếu bạn đưa ra lời nhắc cho mô hình chẳng hạn như “Người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng là…” và nó trả lời là “Neil Armstrong”, thì đó không phải là vì mô hình biết bất cứ điều gì về mặt trăng hay sứ mệnh của tàu Apollo mà bởi vì chúng ta đang thực sự hỏi nó câu hỏi sau: “Với sự phân bố thống kê các từ trong kho văn bản [tiếng Anh] công khai rộng lớn, những từ nào có nhiều khả năng nhất theo trình tự ‘Người đầu tiên bước đi trên mặt trăng’? Một câu trả lời hay cho câu hỏi này là ‘Neil Armstrong’”.
Vì vậy, những gì đang diễn ra là “dự đoán token tiếp theo”, điều xảy ra là điều mà nhiều nhiệm vụ mà chúng ta liên kết với trí thông minh của con người cũng liên quan. Điều này có thể giải thích tại sao rất nhiều người ấn tượng với hiệu suất của ChatGPT. Nó trở nên hữu ích trong nhiều ứng dụng: chẳng hạn như tóm tắt các bài báo dài hoặc tạo bản nháp đầu tiên của bản trình bày mà sau đó có thể được chỉnh sửa. Một trong những khả năng bất ngờ hơn của nó là như một công cụ giúp viết mã máy tính. Dan Shipper, một lập trình viên kinh nghiệm, cho biết anh ấy đã dành cả kỳ nghỉ Giáng Sinh để thử nghiệm nó với tư cách là một trợ lý lập trình, kết luận rằng: “Nó cực kỳ hữu ích trong việc giúp bạn bắt đầu một dự án mới. Tránh việc phải mất tất cả các nghiên cứu và suy nghĩ và tìm kiếm mọi thứ và cuối cùng lại phải bỏ đi… Thay vào đó sử dụng nó chỉ trong 5 phút, bạn có thể có những thứ cơ bản để hoạt động mà trước đây phải mất vài giờ để bắt đầu và thực hiện”. Tuy nhiên, lời cảnh báo của anh ấy là bạn phải biết về lập trình trước.
Đối với tôi, các khôn ngoan để bắt đầu với ChatGPT: Xem nó như là một trợ lý ảo, một công cụ giúp tăng cường khả năng của con người. Tương tự, nó làm anh nhớ lại một phần mềm bảng tính VisiCalc, đã từng xâm chiếm thế giới kinh doanh như một tiếng sét vào năm 1979 do Dan Bricklin và Bob Frankston viết. Nó là chương trình bảng tính đầu tiên, cho máy tính Apple II, sau đó được bán chủ yếu trong các cửa hàng sở thích. Để một ngày nọ, Steve Jobs và Steve Wozniak cũng nhận ra rằng nhiều người mua máy tính của họ không để râu và tóc đuôi ngựa mà mặc vest. Và phần mềm đó bán phần cứng chứ không phải ngược lại.
Không bỏ qua cơ hội đó, IBM đã nhanh chóng tạo ra PC và Mitch Kapor viết chương trình bảng tính Lotus 1-2-3 cho nó. Cuối cùng, Microsoft đã viết phiên bản của riêng mình và gọi nó là Excel, hiện đang chạy trên mọi máy trong mọi văn phòng ở các nước phát triển. Nó đi từ một công cụ hấp dẫn và rất hữu ích cho con người đã dần trở nên tầm thường – chưa kể lý do tại sao Kat Norton (còn được gọi là “Miss Excel”) kiếm được số tiền lên đến sáu con số mỗi ngày từ việc dạy các thủ thuật Excel trên TikTok. Và có khả năng là một ai đó đang lên kế hoạch làm điều đó với ChatGPT, sử dụng bot để viết kịch bản.
(Theo John Naughton)
